Σε μια απόσταση μόλις 4χλμ. από τα Κούκλια βρίσκεται το χωριό Σουσκιού χωρίς κανένα κάτοικο, ερειπωμένο πλέον κατατάσσοντας το στα έξι δημοφιλέστερα χωριά της ελεύθερης Κύπρου με τον χαρακτηρισμό «χωριό φάντασμα». Για τους Ε/Κ και ειδικά την νεότερη γενιά το χωριό μπορεί να μην έχει κάποιο «ενδιαφέρον», όμως η ιστορία που κρύβει τεράστια.
Το Παναήρι της Σουσκιούς θεωρείτο ένα από τα πρώτα φεστιβάλ της εποχής με τους 400 Τ/Κ κατοίκους να γιορτάζουν τα δικά τους έθιμα. Ήταν τόσο μεγάλο για την εποχή που η γιορτή έχει χρησιμοποιηθεί και ως όρος μεταφορικός για την περιγραφή μιας κατάστασης η οποία βρίσκεται εκτός ελέγχου. Λέγεται ότι η ονομασία του χωριού να προέρχεται από την Τουρκική λέξη Susuz, που σημαίνει «χωρίς νερό», λόγο της ανομβρίας που υπήρχε στο νησί την δεκαετία ’50 – ’60.
Η γιάφκα την ΤΜΤ
Κρυμμένο από τα «μάτια των αρχών» αφού βρίσκεται σε κοιλάδα ποταμού αποτέλεσε γιάφκα για την εκπαίδευση τρομοκρατών της οργάνωσης ΤΜΤ (εθνικιστική οργάνωση, με μια δεξιά και επαναστατική στάση) την γνωστή τουρκοκυπριακή παραστρατιωτική οργάνωση ελεγχόμενη από την Τουρκία.
Σύμφωνα με τον Ραούφ Ντενκτάς, ο οποίος χρόνια μετά το 1958, δήλωνε ότι ιδρύθηκε από τρεις ανθρώπους, τον Διοικητικό Ακόλουθο του τουρκικού προξενείου Κεμάλ Τανρισεβντί τον γιατρό Μπουρχάν Ναλμπάντογλου και τον ίδιο. Τα μέλη της επονομάζονταν «μουντζαχεντίν» και στις 20 Ιουλίου 1974 φέρεται ότι αριθμούσε 17.151 μέλη.
Το «μεγάλο ραντεβού» άργησε 40 χρόνια
Το 2013 σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας «Χαβαντίς» οι σκορπισμένοι κάτοικοι της Σουσκιού που ζούσαν μαζί πριν από το 1974 συναντήθηκαν ξανά στην περιοχή Χαλεύκα (περιοχή Πενταδακτύλου) όπου γιόρτασαν την «επανένωση» τους και πάλι με χορούς και τραγούδια στήνοντας το δικό τους παναήρι όπως αυτοί ήξεραν.
Το σήμερα
Εκτός από τις φωτιές που ξέσπασαν το 2018 στην περιοχή και τα γύρω χωριά πολλές φορές γίνoνται πρωτοσέλιδο στις διαδικτυακές εφημερίδες οι τραυματίες κυνηγοί που πέφτουν σε χαράδρες του χωριού και αυτό δεν είναι καθόλου τυχαίο.
Πρόκειται για μια περιοχή για όσους δεν την έχουν επισκεφθεί το υψόμετρο της οποίας φτάνει τα 400 μέτρα. Πετρώματα σε ασβεστούχα εδάφη και πολλές εκτάσεις οι οποίες καταλαμβάνονται από άγρια βλάστηση. Μια εκδρομή είναι αρκετή για να πείσει και τους πιο δύσπιστους για την ζωή που επικρατούσε εκεί. Αρχιτεκτονική πρωτοποριακή για τα δεδομένα της εποχής ακανόνιστες πέτρες επιχρισμένες με άργιλο. Το Τζαμί του χωριού και η εκκλησιά που είναι αφιερωμένη στην Αγία Μαρίνα είναι τα μόνα που διασώζονται μέχρι σήμερα και μένουν εκεί αγέρωχα ενάντια στο χρόνο να μας θυμίζουν την ιστορία μας…
Της Νικολέτας Χρήστου